آخوند و مداح
محرم، ماه سیاه پوش شدن خیابانها و کوچه ها و برافراشتن بیرقهای عزا است ایامی که برای بسیاری از شیعیان معنای حزن و عزا را یاد آور است اما این ایام برای آخوند و مداح معنای دیگری هم دارد، مسجدی که در روزهای عادی کمتر از ده نفر را بخود می بیند در دهه محرم شاهد حضور صدها و هزاران نفر از مردم و خصوصا جوانان است و البته رقابتی غیررسمی و تنگا تنگ بین آخوند و مداح برای نقش اول بودن در این جلسات، قرار بود آخوند و مداح مکمل هم باشند یکی از باب احساس وارد شود و دیگری از باب عقل، اما بنظر میرسد وضعیت کمی متفاوت است.
نگاه طلبه ها به مداح: طلبه ها اکثر مادحین را افرادی کم مطالعه و سطحی میدانند و معتقدند بسیاری از اینها حتی دیپلم هم ندارند و سالی یکی دو کتاب هم نمیخوانند، اگر چه صدها بار روضه عاشوار خوانده و میخوانند اما یکبار تاریخ عاشورا را مطالعه نکرده اند، از نظر طلبه ها مادحین برخی از وقایع را تحریف میکنند برای گریاندن مردم روضه های غیر معتبر میخوانند و برای بازار گرمی بعضا از هر وسیله ای استفاده میکنند، با سبکها و آهنگهایی میخوانند که در شان مجالس عزاداری نیست، در بین روضه ها حرفهایی میزنند که بعضا برداشتی سطحی از اسلام است و نقش نظریه پرداز اسلامی را ایفا میکنند که ورود و دخالت در نقش روحانی است . بخش دیگر انتقادهای روحانیون از مادحین بازگشت به نگاه مادحین به عزاداری و اسلام دارد روحانیون انتظار دارند مسائل فقهی در جامعه رعایت شود اما برخی از مادحین اسلامی را ارائه میکنند که میتوان در مسائل فقهی مسامحه کرد و با عزاداری آن را جبران کرد، در این شبهای عزاداری میتوان این نکته را از زبان روحانیان شنید که عزاداری مستحب است باید بفکر نماز صبح بود. بخش دیگر این انتقادها را میتوان در گسترش احساسات و بعضا دوری از عقلانیت دانست مادحین محبت اهل بیت را اشاعه میدهند که بعضا ممکن است منجر به نگاه تخدیری شود روحانیان انتظار دارند معرفت اهلبیت ترویج شود که مایه حرکت و عمل است.
نگاه مادحین به روحانیون: در نگاه برخی از مادحین روحانی میتواند برای مجلس عزا دو کارویژه داشته باشد اول آنکه وجود یک روحانی در مجلس میتواند به مداح مشروعیت دهد البته منوط به اینکه در امور دخالت نکند، دوم آنکه سخنران میتواند با شروع سخنرانی مجلس را گرم کندتا مجلس اماده حضور مداح شود. مادحین حوصله ندارند روحانی حرفهای خود را طولانی کند چرا که تصور آنها این است که همه مانند خود آنها حوصله روحانی را ندارند، نکته دیگر اینکه برخی از مادحین رفتار روحانیون را پسند نمیکنند که در گوشه ای بنشیند و حتی بعضا سینه هم نزند برخی از روحانیان نیز بعد از سخنرانی مجلس را ترک میکنند واین برای برخی از مادحین اصلا خوشایند نخواهد بود، برخی از مادحین معتقدند جماعت عزادار را مداح جمع کرده است و از خیر سر او است که تعدادی در سخنرانی روحانی شرکت میکنند، البته برخی از مادحین در سالهای اخیر در میان مداحی خود سخنرانی نیم بندی هم میکنند و جای سخنرانی روحانی را نیز میگیرند.
ذائقه مردم و جایگاه مداحان و روحانیان: حمایتهای رسمی و غیر رسمی از مداحان و فراهم کردن زمینه مساعد برای فعالیت آنان در دو دهه اخیر ذائقه مردم را تا حدی تغییر داده است رسمیت دادن به مداحان در جلسات مختلف، جایگاه یافتن برنامه های مداحی در رسانه ملی، طرح بیمه کردن مداحان توانسته است جایگاه خاصی را برای مادحین ایجاد کند کار بجایی رسیده است که برخی از مداحان بواسطه خیل طرفداران جایگاه نظریه پردازی برای خود تصور کرده اند بعضا مجالس عزاداری در تعارض بین روحانی و مداح جانب مداح را میگیرند، همه اینها باعث شده است تا مداحی که پای منبر علما میخواند و حاشیه محسوب میشد تبدیل به متن شود البته در بسیاری از حمایتهایی که از مداحان انجام گرفته است براحتی میتوان استفاده ابزاری از مداحان و هیاتهای مذهبی را مشاهده کرد اما باید توجه داشت که هیات های مذهبی بخاطر فقدان عقلانیت لازم روزی ممکن است بر له گروهی استفاده شوند اما روز دیگر ممکن است بر علیه همان گروه بسیج شوند. با این اوضاع و احوال ایام محرم برای طلبه هایی که صدای خوشی ندارند روزهای سختی است. به هر تقدیر تسلط مداحان و تفکر مداحی بر مجالس و جامعه را باید جدی گرفت. و البته نباید مسائل حاشیه ای نظیر شهرت و مسائل اقتصادی را در این رقابت از نظر دور داشت.